คู่มือโรงเรียนปลอดขยะ (Zero Watse School)
คู่มือ . การจัดการขยะมูลฝอยในโรงเรียนจนเหลือศูนย์
การปลูกฝังจิตสำนึกในการคัดแยกขยะมูลฝอยและนำกลับมาใช้ประโยขน์ เป็นพื้นฐานที่จำเป็นของประชาชนในสังคมที่ทุกคนควรมี และโรงเรียนเป็นสถานที่สำคัญที่จะบ่มเพาะประชากรคุณภาพให้มีจิตสำนึกในเรื่องนี้ คู่มือนี้จึงถ่ายทอดเรื่องราวการจัดการขยะมูลฝอยในโรงเรียน สามารถนำความรู้ที่ได้ไปประยุกต์เพื่อความยั่งยืน
ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับการแยกขยะ
ปลายทางของขยะทิ้งแล้วไปไหน?
-
ฝัง หรือ กองไว้ ส่วนใหญ่ไม่ได้จัดการอย่างถูกวิธี(ไม่ถูกต้องตามหลักสุขาภิบาล) ผลกระทบที่เกิดขึ้นคือ เมื่อฝนตกลงมา น้ำจะซึมลงไปในบ่อขยะ ละลายสารบางชนิดออกมา เป็นของเหลวที่เรียกว่า ”น้ำชะขยะ(Leachate)” ที่เต็มไปด้วยสารพิษและเชื้อโรค ซึ่งจะซึมลงสู่ดิน น้ำใต้ดิน และอาจปนเปื้อนแหล่งน้ำบนผิวดิน ส่งผลกระทบต่อชีวิตในแหล่งน้ำ สารพิษสะสมอยู่ในกุ้ง หอย ปู ปลา เมื่อเราจับขึ้นมาบริโภคเราก็ได้รับสารพิษนั้นโดยไม่รู้ตัว อีกทั้งเชื้อโรคและกลิ่นเหม็นที่สร้างผลกระทบให้ชุมชนใกล้เคียง และสูญเสียพื้นที่ฝังกลบมากขึ้นเรื่อย ๆ ในทุก ๆ ปี
-
เผา การเผาจะทำให้เกิดก๊าซพิษหลายชนิด เช่น ก๊าซเรือนกระจก ก่อให้เกิดภาวะโลกร้อน ก๊าซกรดมีผลต่อทางเดินหายใจและปอด ไอของโลหะหนัก สารไดออกซิน เป็นสารก่อมะเร็งและระคายเคืองทางเดินหายใจ
คนไทยใช้ถุงพลาสติกเฉลี่ย คนละ 8 ใบต่อวัน
แนวคิดขยะเหลือศูนย์ (Zero Waste)
เป็นการส่งเสริมการหมุนเวียนทรัพยากรกลับมาใช้ใหม่ เพื่อให้ทรัพยากรถูกใช้อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด และลดขยะให้เหลือน้อยที่สุด โดยใช้หลัก 3Rs (Reduce – Reuse - Recycle) หัวใจสำคัญคือ “การจัดการขยะที่ต้นทาง” เน้นการลดขยะ การใช้ซ้ำ การคัดแยกเพื่อนำกลับมารีไซเคิลก่อนนำไปกำจัด
ประเภทของขยะ
- ขยะอินทรีย์
- ขยะรีไซเคิล
- ขยะทั่วไป
- ขยะอันตราย
เริ่มต้นเป็นโรงเรียนปลอดนขยะ
เริ่มต้นที่นโยบายของโรงเรียน เช่น ที่โรงอาหาร ห้ามจำหน่ายขนมกรุบกรอบบรรจุภัณฑ์ถุงพลาสติก และให้นักเรียนใช้แก้วน้ำที่นำกลับมาใช้ใหม่ได้ ให้ความรู้การคัดแยกและการจัดการขยะ ให้นักเรียนได้ลงมือปฏิบัติจริง นักเรียนทุกคนเกิดการเรียนรู้และเชื่อมโยงไปถึงชุมชนให้เข้ามีส่วนร่วมกับโรงเรียน
กิจกรรมการจัดการขยะในโรงเรียนปลอดขยะ
ขั้นตอนสู่โรงเรียนปลอดขยะ เริ่มต้นจากบุคลากรภายในโรงเรียน ประกาศให้โรงเรียนปลอดขยะเป็นนโยบายและพันธกิจสำคัญของโรงเรียนที่ต้องปฏิบัติ “จัดทำแผนงานหลักในการดำเนินงา(Master Plan)” พร้อมทั้งระบุคณะผู้รับผิดชอบในแต่ละส่วนงาน แต่งตั้งคณะทำงานอย่างเป็นทางการ คัดเลือกนักเรียนเข้าร่วมเป็นคณะทำงาน จำเป็นต้องมองหานักเรียนที่มี “จิตอาสา” และ “สมัครใจ” ที่จะมาร่วมทำงาน จะทำให้การขับเคลื่อนโครงการเป็นไปอย่างราบรื่นและมีประสิทธิภาพ ให้ความรู้แก่นักเรียนและบุคลากรอื่น ๆ ในโรงเรียน เน้นการสร้างความเข้าใจและสร้างจิตสำนึกในการคัดแยกขยะและนำกลับมาใช้ประโยชน์ และประสานความร่วมมือกับชุมชน หน่วยงานที่เกี่ยวข้องในพื้นที่ สุดท้ายกำหนดให้มีการประเมินติดตามผลการดำเนินงาน เพื่อคณะทำงานจะได้ร่วมกันปรับปรุงวิธีดำเนินงานให้มีประสิทธิภาพสูงขึ้น
ลิงก์ไปยังเนื้อหา: กดเพื่อเรียกลิงก์