คู่มือแนวทางสำหรับครู เรื่องการป้องกันควบคุมโรคอาหารเป็นพิษในโรงเรียน

Copy URL แล้ว 

โรคอาหารเป็นพิษ เป็นสาเหตุของอาการท้องเสียที่พบได้บ่อย ส่วนใหญ่มีอาการไม่รุนแรง และหายได้เองภายใน 24-48 ชั่วโมง โดยปัจจัยเสี่ยงสามารถเกิดได้จาก ทั้งวัตถุดิบไม่มีคุณภาพ การปรุงประกอบอาหารไม่ถูกสุขลักษณะ และพฤติกรรมการบริโภค

โรคอาหารเป็นพิษ (Food poisoning) พบบ่อยในประเทศไทย เกิดได้ทุกช่วงอายุ ทั้งในผู้หญิงและผู้ชาย พบในเด็กได้สูงกว่าวัยอื่น ๆ โดยเฉพาะเด็กนักเรียน เนื่องจากมีการรวมกลุ่มทำกิจกรรม และรับประทานอาหารชนิดเดียวกัน ดื่มน้ำร่วมกันทั้งโรงเรียน

ความรู้เรื่องโรคอาหารเป็นพิษ

โรคอาหารเป็นพิษ (Food poisoning) หมายถึง โรคติดต่อทางอาหารและน้ำชนิดหนึ่ง เกิดจากการรับประทานอาหารและน้ำที่ปนเปื้อนเชื้อโรค หรือสารพิษจากพืช สัตว์ สารเคม และโลหะหนัก ส่งผลให้เกิดอาการคลื่นไส้ อาเจียน ถ่ายอุจจาระเหลวเป็นน้ำหรือมีมูกเลือดปน ปวดมวนท้อง อาจมีไข้ ปวดเมื่อยร่างกาย ปวดศีรษะ หรือผื่นขึ้นตามร่างกาย

อาหารเป็นพิษจากแบคทีเรีย

• พิษจากพิษของแบคทีเรีย (Toxin) เป็นพิษที่แบคทีเรียสร้างขึ้นแล้วปล่อยออกมา (Exotoxin) ไม่สามารถทำลายได้ด้วยความร้อน บางตัวต้องต้มให้เดือดทั่วถึงนาน 10 นาที จึงจะสามารถทำลายพิษได้ด้วยความร้อน หลังรับประทานจะเกิดอาการภายใน 2-36 ชั่วโมง อาการรุนแรงแต่หายเร็ว ไม่ติดต่อไปยังผู้อื่น พบมากใน หน่อไม้ดอง ผักกาดดอง เนื้อหรือปลารมควัน ไข่ ขนมปัง นมและผลิตภัณฑ์จากนม

• พิษจากตัวแบคทีเรียเอง (Bacterial Infection) เกิดจากแบคทีเรียเจริญแพร่ขยายตัวเป็นจำนวนมากในร่างกายผู้ที่ได้รับเชื้อ สามารถติดต่อไปยังผู้อื่นได้ หลังรับประทานจะเกิดอาการภายใน 12-24 ชั่วโมง และอาจเป็นอยู่หลายวัน พบมากในอาหารทะเล ไข่ ผัก ผลไม้ เนื้อสัตว์ และผลิตภัณฑ์ เช่น ไส้กรอก แฮม เบคอน แซนวิช

วิธีผสมสารละลายเกลือแร่

สารละลายเกลือแร่ (ORS : Oral rehydration salt) ใช้รักษาภาวะขาดน้ำและเกลือแร่ในผู้ป่วยท้องเสียหรืออาเจียนมาก มีทั้งชนิดผงสำเร็จรูปและสามารถผสมเองได้ ดังนี้

• ชนิดผงใส่ซองสำเร็จรูป 1 ซอง ต่อน้ำดื่ม 240 มิลลิลิตร
• ชนิดผสมเอง เกลือแกง ½ ช้อนชา น้ำตาลทราย 2 ช้อนโต๊ะ และน้ำดื่ม 750 มิลลิลิตร

ป้องกันโรคอาหารเป็นพิษ ยึดหลัก สุก ร้อน สะอาด ดังนี้

• สุก รับประทานอาหารปรุงสุกใหม่ ไม่รับประทานอาหารดิบ หรือสุก ๆ ดิบ ๆ
• ร้อน อาหารที่ปรุงประกอบไว้นานเกิน 2 ชั่วโมง ต้องนำมาอุ่นร้อนให้ทั่วถึงก่อนรับประทานทุกครั้ง
• สะอาด บริโภคอาหาร น้ำดื่ม น้ำแข็งที่สะอาด มีเครื่องหมายรับรองมาตรฐานการผลิต ล้างมือด้วยสบู่และน้ำสะอาดทุกครั้ง ก่อนสัมผัสหรือรับประทานอาหาร

หลักห้าประการสู่อาหารปลอดภัยขององค์การอนามัยโลก

1. รักษาความสะอาด
2. แยกอาหารปรุงสุกออกจากอาหารสด
3. ปรุงอาหารให้สุกทั่วถึง
4. เก็บอาหารในอุณหภูมิที่เหมาะสม
5. ใช้น้ำและวัตถุดิบที่ปลอดภัยในการปรุงอาหาร

บทบาทหน้าที่ครูในการดำเนินงานป้องกัน ควบคุมโรคอาหารเป็นพิษในโรงเรียน 6 มาตรการ

1. การจัดระบบสุขาภิบาลอาหารในโรงเรียน
2. การรักษานมในอุณหภูมิที่เหมาะสมตามชนิดของนม
3. อาหารบริจาค
4. อาหารในกรณีนักเรียนเข้าค่ายหรือทัศนศึกษา
5. พืชพิษ
6. การประสานส่งต่อและการสื่อสารความเสี่ยง เมื่อพบนักเรียนป่วยหรือเกิดเหตการณ์ระบาดในโรงเรียน

ลิงก์ไปยังเนื้อหา: กดเพื่อเรียกลิงก์