คู่มือโรงเรียนปลอดขยะ สร้างเยาวชนพิทักษ์โลก
การลดการใช้ เป็นสิ่งสำคัญที่สุดเพราะเป็นการไม่สร้างขยะตั้งแต่แรก ถ้าลองคิดดูดี ๆ มีขยะหลาย ๆ อย่างที่เราสร้างโดยไม่จำเป็น และมีโอกาสได้รีไซเคิลขยะอื่น ๆ ที่เกิดขึ้นโดยหลีกเลี่ยงไม่ได้มากขึ้น
ปัญหาขยะ หนึ่งในปัญหาสิ่งแวดล้อมที่ใกล้ตัวเราทุกคนมากที่สุด เพราะเราทุกคน คือผู้สร้างขยะเหล่านั้นในทุกๆ วัน จากการกิน การทำกิจกรรมต่างๆ การใช้ชีวิต ในเมื่อยังไม่สามารถทำให้ขยะหมดไปจากโลกได้ เพราะขยะไม่ได้มาจากเราคนเดียว แต่มาจากคนทุกคนบนโลกใบนี้ เราจะทำอย่างไรให้การใช้ชีวิตของเราเป็น ส่วนหนึ่งที่ช่วยโลกใบนี้ด้วยการสร้างขยะน้อยลง ใช้ชีวิตอย่างคิดถึงสิ่งแวดล้อมมากขึ้น และสร้างคนเหล่านี้ให้มีมากขึ้น ร่วมพลังในการรักษาและปกป้องโลกใบนี้
ปัญหาขยะในปัจจุบัน
ใครๆ ก็รู้ว่าปัญหาขยะเป็นปัญหาใหญ่ เป็นส่วนหนึ่ง ของปัญหาสิ่งแวดล้อมและขยะก็เป็นสาเหตุของปัญหาโลก ร้อนด้วย คําถามคือปัญหาขยะของไทยใหญ่แค่ไหน แล้ว ถ้าไม่แก้จะเกิดอะไรขึ้น
- ข้อมูลจากกรมควบคุมมลพิษพบว่าปี 2562 ประเทศไทย มีขยะ 28.71 ล้านตัน เพิ่มขึ้นจาก ปี 2561 ร้อยละ 3 และมีปริมาณขยะเพิ่มขึ้นต่อเนื่องทุกปี
- แค่กรุงเทพมหานครจังหวัดเดียวก็ผลิตขยะ 13,583 ตัน/ วันแล้ว มากกว่าปริมาณขยะ/วัน ของภาคใต้ ภาคเหนือ ภาคตะวันออก ภาคกลาง และภาคตะวันตกเสียอีก
- ทั่วประเทศ มีสถานที่กําจัดมูลฝอย 2,666 แห่ง แต่มี สถานที่กําจัดมูลฝอยอย่างถูกต้องอยู่แค่ 409 แห่ง (รวม ของรัฐบาลและเอกชน) และหลายๆ แห่งรองรับปริมาณ ขยะมูลฝอยเกือบเต็มขีดจํากัดแล้ว
- รัฐบาลได้ส่งเสริมการแปลงขยะเป็นพลังงาน แต่สิ่งที่ ขาดไม่ได้ คือ การลดและคัดแยกขยะที่ต้นทาง มิเช่นนั้น เตาเผาขยะก็จะพังเร็วหรือสร้างมลพิษทางอากาศมากขึ้นไปอีก จริง ๆ เราควรนําของเหลือใช้กลับมาใช้ หรือหมุนเวียนกลับมาเป็นวัตถุดิบให้ได้มากที่สุดก่อนที่จะนําไปแปลงพลังงาน
การผลิตและกำจัดสิ่งของต่าง ๆ ที่เราใช้แล้วทิ้งจนกลายเป็นขยะนั้นใช้ทรัพยากรของโลก ปล่อยก๊าซเรือนกระจก ทำให้เกิดภาวะโลกร้อนและการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศรุนแรงขึ้น
เครือข่ายโรงเรียนปลอดขยะ กับ Chula zero waste
ความสำคัญของการปลูกฝังเรื่องสิ่งแวดล้อมและการทำโรงเรียนปลอดขยะ
การทำโรงเรียนปลอดขยะ จึงเป็นจุดเริ่มต้นในการสร้าง ให้โรงเรียน นักเรียน และครูมีวิถีชีวิตที่ใส่ใจกับสิ่งแวดล้อม มีความรู้และลงมือแก้ปัญหาจากสิ่งใกล้ตัวที่ทำได้ เช่น ปัญหาขยะ ปลูกฝังให้ทุกคนสามารถลุกขึ้นมาแก้ปัญหา สร้างความเปลี่ยนแปลงที่ทุกคนเข้ามามีส่วนร่วม ช่วย ชะลอผลกระทบจากปัญหาสิ่งแวดล้อมในอนาคตและ รับมือความเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นได้
โรงเรียนปลอดขยะเป็นอย่างไร
โรงเรียนดำเนินงานในหลายด้าน เพื่อให้บรรลุเป้าหมายที่กาลดและแยกขยะ กลายเป็นชีวิตประจำวันของทุกคนในโรงเรียน รวมทั้งมีการปลูกฝังจิตสำนึกด้านสิ่งแวดล้อม โดยโรงเรียนต้องลดการสร้างขยะให้ได้มากที่สุด
ประโยชน์ของการเป็นโรงเรียนปลอดขยะ
ทุกคนในโรงเรียน ไม่ว่าจะเป็นนักเรียน คุณครู หรือผู้อำนวยการ มีกระบอกน้ำของตัวเองไว้เติมน้ำจากตู้กดน้ำ ขยะที่เกิดขึ้นในโรงเรียน ไม่ว่าจะเป็นเศษอาหาร กล่องนม พลาสติก หรือกระดาษ ทุกคนก็ช่วยกันแยกขยะเป็นประเภทต่าง ๆ เพื่อให้จัดการได้ง่าย และส่งต่อไปใช้ประโยชน์
แผนงาน 4 ด้านเพื่อมุ่งสู่การเป็นโรงเรียนปลอดขยะ
- ประกาศ นโยบายและแผนงาน
- ปรับ การเรียนการสอน
- เปลี่ยน สภาพแวดล้อมในโรงเรียน
- ปูทาง สู่บ้านและชุมชน
หลักการที่ช่วยขับเคลื่อนการทำโรงเรียนปลอดขยะ
แนวคิดปลอดขยะมุ่งเน้นให้แหล่งกำเนิดขยะพยายามป้องกัน หรือลดการสร้างขยะให้ได้มากที่สุด หากไม่สามารถป้องกันได้ ควรนำของเหล่านั้นมาใช้ซ้ำ หรือนำไปรีไซเคิลแทน ส่วนที่รีไซเคิลไม่ได้ สามารถหาช่องทางในการเปลี่ยนเป็นพลังงงาน การส่งเผาเป็นเชื้อเพลิงทดแทนให้โรงผลิตปูนซีเมนต์
สิ่งที่สำคัญที่สุดคือการป้องกันไม่ให้เกิดขยะตั้งแต่ต้นทาง (Reduce) หาทางใช้ให้คุ้มค่าที่สุดด้วยการใช้ซำ (Reuse) จัดการอย่างถูกต้องด้วยการรีไซเคิล (Recycle)
ออกแบบการเรียนรู้ด้วยกิจกรรมสนุก ๆ
- กิจกรรมปลูกฝังความรักธรรมชาติ
- กิจกรรมเรียนรู้ปัญหาขยะ
- กิจกรรมเรียนรู้เรื่องการลดขยะ
- กิจกรรมเรียนรู้การแยกชยะ
- กิจกรรมในวิถีชีวิต
ลิงก์ไปยังเนื้อหา: กดเพื่อเรียกลิงก์